Alumnibijeenkomst: Leven in een VUCA wereld

Op 5 april jl. vond de eerste bijeenkomst van het alumniprogramma plaats. Ger Driesen, medeoprichter en adviseur bij de Challenge Leadership Academy, zette de alumni aan het denken over de invloed van de VUCA wereld op hun dagelijkse werk. Een inspirerende middag, waarbij ook het weerzien met andere alumni tot veel boeiende gesprekken leidde.                                        

We leven in een VUCA wereld. VUCA is een term die is geïntroduceerd door het U.S. Army War College. Het is een poging de complexiteit en onvoorspelbaarheid van de hedendaagse wereld te typeren; de wereld waarop het College zijn militaire leiders probeert voor te bereiden. Al snel werd de term VUCA wereld ook door het bedrijfsleven geadopteerd, vanuit dezelfde ervaring te leven in een complexe, onvoorspelbare wereld.

VUCA staat voor Volatility, Uncertainty, Complexity en Ambiguity. Wat is de betekenis van leren in de VUCA wereld?

• Volatility: dynamiek en verandering, essentie, krachten en katalysatoren van veranderingen;
• Uncertainty: de afname van voorspelbaarheid, de toename van verrassingen en de behoefte aan meer sensitiviteit en begrip over hoe situaties ontstaan;
• Complexity: de meervoudige krachtenvelden, chaotische samenhang en verwarring die organisaties omgeven;
• Ambiguity: de wazigheid van de realiteit, de kans om zaken verkeerd in te schatten, verschil van inzicht en duiding van omstandigheden en het verdraaien van oorzaak en gevolg.

Toch is het niet de eerste keer dat we in een VUCA wereld leven. Zoals Stephen Covey in ‘The 8th habit’ beschrijft, heeft de menselijke beschaving diverse tijdperken doorlopen. Van jager-verzamelaars veranderden we in een landbouwsamenleving. Die werd opgevolgd door een industriële samenleving. We maken nu de overgang naar het informatietijdperk met de kenniswerkers.

Het spannende is dat Covey laat zien dat bij iedere overgang de productiviteit met een factor 50 toeneemt. Dat betekent dat het overgrote deel van de werkende mensen hun baan kwijtraakt omdat hun werk minder nodig is. Dat brengt sociale onrust en onzekerheid met zich mee, omdat zo’n overgang naar een volgend tijdperk vraagt om een nieuwe toolset, mindset en skillset. Die worsteling maken we nu ook door en dat voelt als een VUCA wereld. Het is ons vaker gelukt daar goed door te komen, dus laten we ons pessimisme inruilen voor het optimisme dat past bij dit historisch besef en aan de slag gaan met onze nieuwe toolset, mindset en skillset.

Toolset
Nu het internet zich ontvouwt, ontwikkelt onze nieuwe toolset zich in een razend tempo en met een enorme diversiteit. Bedenk een willekeurige taak en warempel, there’s an app for that! Was eerst alleen je pc verbonden met internet, nu is dat je telefoon, televisie en binnenkort je auto, (sport)kleding en magnetron. Nieuwe tools in overvloed.

Mindset
De nieuwe mindset is wat lastiger. Die vraagt om het denken in overvloed in plaats van schaarste en daarmee van delen in plaats van afschermen. Die vraagt om een minder strikte scheiding tussen werktijd en privétijd, en om te wennen aan een wereld met nauwelijks privacy. Een mindset die wordt uitgedaagd te wennen aan een toenemende mate van blended reality, omdat virtual reality steeds meer de plaats inneemt van grounded reality. Een mindset die klaar is om optimaal gebruik te maken van onze toegenomen connectiviteit.

Skillset
Futurist Bob Johansen heeft het idee van een VUCA mindset uitgewerkt, waarin VUCA staat voor Vision, Understanding, Clarity en Agility, en hij geeft daarmee richting aan de skillset van leiders.

• Vision: de drive om de toekomst zelf te creëren (dat is de beste manier van voorspellen);
• Understanding: af en toe stil staan en echt te kijken en te luisteren;
• Clarity: leren betekenis geven aan chaos;
• Agility: de lenigheid die kan worden verkregen als we ‘Wirearchie’ (verbondenheid) hoger waarderen dan hiërarchie.

Verder vraagt de nieuwe skillset om de volgende zaken: De teamplayer wordt een netwerkplayer. Het kunnen opbouwen van een relevant professioneel netwerk en daarin een goede reputatie opbouwen is cruciaal. Met de overvloed aan data is analyse niet meer voldoende, maar is juist synthese nodig om die data in de context van het werk betekenis te geven. Leren zal veel meer gaan via rapid prototyping, zeg maar ‘met vallen en opstaan’. Wie later in het proces succes wil hebben, zal vroeg in het proces moeten leren van fouten.

Volgens Ger Driesen is er maar één conclusie mogelijk. Dé manier om handig met de VUCA wereld om te gaan is LEREN.

Wil je ook deelnemen aan het Alumniprogramma? Je kunt je nog aanmelden voor de drie resterende bijeenkomsten. Kijk voor meer informatie op de alumnipagina.

Gepubliceerd: 28 mei 2018